مقدمه :
به سنگ هایی که از کف دریا جمع آوری میشوند و به مراکز تخصصی فروش آکواریوم جهت دکوراسیون داخل آکواریوم انتقال می یابند اصطلاحا سنگ زنده یا لایو راک می گویند. در واقع این سنگ ها(لایو راک) زنده نیستند اما به دلیل وجود تعداد زیادی از انواع میکروارگانیسم های زنده که در سطح، عمق و حفره هایاین لایو راک ها زندگی می کنند به آنها سنگ زنده می گویند. “سنگ زنده” در واقع زنده نیست ، بلکه از اسکلت آراگونیت مرجان های مرده یا موجودات آهکی دیگر ساخته شده است.
سنگ زنده به پایه اصلی یک نیتریفیکاسیون بیولوژیکی یا فیلتر بیولوژیکی آکواریوم آب شور تبدیل می شود. عناصر مضر محلول در آب آکواریوم ، از جمله آمونیاک ، فسفات ها و نیترات ها ، با کمک ارگانیسم هایی که از سنگ زنده وارد اکوسیستم آکواریوم می شوند ، پردازش می شوند. آمونیاک ، نیترات و فسفات های اضافی با کمک جلبک ها و مرجان هایی که در سطح سنگ زنده رشد می کنند از بین می روند ، در حالی که سایر باکتری ها فرآیند را تکمیل کرده و تعادل را در شیمی آب برقرار می کنند. علاوه بر این ، سنگ های زنده دارای اثر تثبیت کننده مشخصات شیمیایی آب داشته و با انتشار کربنات کلسیم به حفظ ثبات pH کمک می کنند
سنگ زنده ، به ویژه هنگامی که با چندین رنگ جلبک و مرجان پوشانده شده باشد ، به یک عنصر اصلی تزئینی آکواریوم تبدیل شده و پناهگاهی برای ساکنان آن فراهم می کند. سنگ های زنده غالباً برای ایجاد غارها ، طاق ها ، برآمدگی ها یا سایر سازه ها در مخزن مورد استفاده قرار می گیرد .
کیفیت سنگ های زنده را با 3 معیار مشخص می کنند به ترتیب عبارتند از:
درجه ی تخلخل سنگ : که از وزن آن مشخص می شود. سنگ های دارای تخلخل زیاد سبکتر هستند و در سیستم فیلتراسیون آکواریوم بیشترین اثرگذاری را دارند زیرا گنجایش پذیرش تعداد زیادیاز باکتری ها را دارا می باشند.
تعداد خلل و فرج و نمای سنگ : وجود این خلل و فرج می تواند مخفی گاه مناسبی را برای ماهیان ایجاد نماید و همچنین در آکواریوم های مرجانی محل مناسبی برای قراردادن مرجان ها خواهند بود.
همچنین سنگ های دارای شکل خاص، پس از چیده شدن در آکواریوم زیبایی خاص به آکواریوم می بخشند.وجود جلبک های کورالاین که معمولا به رنگ های سبز، صورتی و بنفش هستند.
انواع سنگ زنده
انواع مختلفی از سنگ زنده وجود دارد. هرکدام به نام منطقه ای که از آن منشأ گرفته اند نامگذاری شده است. اکثر سنگ های زنده از منطقه جنوب اقیانوس آرام ، در مناطقی مانند فیجی ، تونگا و جزایر مارشال و همچنین از دریای کارائیب ناشی می شود و هر یک از آنها ویژگی های متمایز خاص خود را دارند. به عنوان مثال ، سنگ زنده منطقه فیجی اغلب متخلخل و بزرگ است ، و سنگ منطقه تونگا اغلب متراکم و کشیده است
صخره های تپه مرجانی (Reef Rock) از تکه هایی از مرجان ها یا سنگ های مرجانی خارج از تپه مرجانی که شکسته شده و به کف آب افتاده اند و پس از مدتی توسط ارگانیسم هایی مانند جلبک قرمز و اسفنج ها پوشانده شده اند، تشکیل می شوند.
صخره های ساحلی (Inshore rock) به صخره های درون تپه مرجانی که گرایش به انبوه شدن دارند و توسط جلبک ها، صدف ها، خرچنگ ها، میگوها و سایر ارگانیسم های ناخواسته پوشانده می شوند، گفته می شود. طبق نظر آقای چارلز دلبیک (مقاله نویس Aquarium USA)، صخره های تپه مرجانی به دلیل چرخه سریع تر و در نتیجه تثبیت سریع تر آکواریوم، از صخره های ساحلی مطلوب تر می باشند.
سنگ پایه (base rock)
سنگ پایه یا سنگ خشک یک اصطلاح عمومی برای سنگ آراگونیت است که هیچ موجود زنده ای در داخل یا روی سنگ رشد نمی کند. این سنگ ها اغلب به عنوان سنگ پرکننده در آکواریوم استفاده می شود زیرا خرید آن بسیار ارزان تر از سنگ زنده است. با گذشت زمان ، سنگ پایه توسط موجودات زنده پوشیده خواهد شد.
سنگ پایه را می توان از سنگ مصنوعی بنام (aragocrete) نیز ساخت که بتونی دستی است که از ترکیب آراگونیت خرد شده ، شن و ماسه و سیمان پرتلند ساخته می شود . بعد از خشک شدن سیمان ، بعضی اوقات قطعات را اسید شویی می کنند تا pH بالای مواد را خنثی کنند و سپس اجازه می دهند برای مدت یک یا چند ماه در آب تمیز خیس بخورند.این نوع سنگ در مقایسه با سنگهای پایه طبیعی معمولاً سنگین تر و جذابیت کمتری دارند.
ممنوعیت ها :
از تاریخ 4 آگوست 2008 ، کنوانسیون تجارت بین المللی گونه های در معرض خطر، جمع آوری سنگ زنده از تونگا ، جزایر مارشال و جزایر کوک را ممنوع کرد . این ممنوعیت از سال 2020 همچنان ادامه دارد.
فواید سنگ زنده
1- سنگ زنده یک فیلتر بیولوژیک خارق العاده است زیرا باکتری های هوازی و غیر هوازی در خلل و فرج سنگ زنده رشد میکنند؛ این باکتری ها می توانند به سرعت آمونیاک را تبدیل به نیترات نمایند . این نیترات توسط جلبک ها و مرجان ها جذب می گردد.
2- ایجاد محل های پنهان شدن و زندگی برای ماهیان و بی مهرگان آکواریوم؛
3- منبع غذایی برای ماهیان و بی مهرگان آکواریوم؛
4- جلبکهای بنفش و صورتی روی سنگها، فضایی بسیار زیبا و جذاب را در آکواریوم ایجاد می نمایند؛
5- موجودات زنده که پس از مدتی در سنگ رشد میکنند بسیار جذاب هستند؛
6- آکواریومهای آبشوری که دکوراسیون آنها با استفاده از سنگ زنده شکل گرفته بسیار طبیعی تر هستند؛
7- بدلیل وجود فیلتر بیولوژیک طبیعی و منبع غذایی در سنگ زنده، شما تجربه بهتری از یک آکواریوم آبشور در ذهن خواهید داشت.
8-آمونیاک ، نیترات و فسفات به راحتی توسط جلبک ها و مرجان های فتوسنتز کننده در حال رشد بر روی سنگ جذب می شوند.
استفاده از مطلب بدون ذکر عنوان ممنوع : سایت جامع ماهیان زینتی