تمیز کردن آکواریوم ماهی را باید طبق یک برنامه منظم با وسایل مخصوص آن انجام بدهید. برای این کار نباید از هیچگونه مواد شیمیایی استفاده کنید. در اینجا روش تمیز کردن آکواریوم آب شیرین به صورت گام به گام با نکات و تذکرات مهم و همراه با تصویر یاد داده شده است.
با یک بار در هفته تمیز کردن آکواریوم ماهی و افزودن آب تازه به آن ماهی‌های خود را شاد و سالم نگه دارید. تمیز کردن آکواریوم دشوار نیست، به خصوص اگر این کار را در یک برنامه زمانی مشخص انجام دهید، جلبک و دیگر آلودگی‌ها مانند فضولات ماهی فرصتی برای ته نشین شدن و درست کردن کثیفی نخواهند داشت.
وسایل لازم برای تمیز کردن آکواریوم ماهی
آب کافی برای عوض کردن آب آکواریوم
پد جلبک برای تمیز کردن داخل شیشه آکواریوم
یک سطل بزرگ (۵ گالن یا ۱۰ لیتر و بزرگتر)
سیفون ساده مخصوص آکواریوم (نه یک سیفون که با باتری کار کند).
ابزار‌های فیلتر (کارتریج‌ها، اسفنج‌ها، بسته‌های کربن و غیره) اگر می‌خواهید فیلتر‌ها را عوض کنید.
پاک کننده مخصوص شیشه آکواریوم یا محلول دارای سرکه
مقداری محلول سفید کننده (۱۰%) در یک ظرف جداگانه (اختیاری)
تیغه فلزی یا پلاستیکی (اختیاری، برای آکواریوم‌های اکریلیک خیلی دقت کنید، زیرا به سادگی خراشیده می‌شود)
مراحل تمیز کردن آکواریوم ماهی های آب شیرین
۱- دو طرف آکواریوم را با پد جلبک تمیز کنید. با پد روی شیشه بکشید و همه طول آن را تمیز کنید، در صورت لزوم آن را روی شیشه کمی بسابید تا جلبک‌هایی که به آکواریوم چسبیده‌اند را بردارید. اگر تمیز کردن یک قسمت از جلبک‌ها یا کثیفی‌ها با این پد دشوار است می‌توانید از تیغه فلزی یا تیغه پلاستیکی برای تمیز کردن شیشه آکواریوم استفاده کنید.
برای انجام این کار می‌توانید از دستکش لاستیکی استفاده کنید. اما ابتدا مطمئن شوید که دستکش‌ها به هیچ مواد شیمیایی آغشته نشده‌اند.
از اسفنج یا سیم آشپزخانه استفاده نکنید، زیرا ممکن است باقی مانده مواد شوینده یا تمیزکننده‌های شیمیایی روی آن‌ها باشد. آکواریوم را تنها با پد جلبک تمیز کنید تا مطمئن شوید که از ورود مواد شیمیایی و مواد شوینده به داخل آکواریوم جلوگیری می‌کنید.
این مرحله را می‌توانید پس از اینکه ۱۰ تا ۲۰ درصد از آب را تخلیه کردید، انجام دهید.
۲- حالا باید تصمیم بگیرید که می‌خواهید چقدر از آب را عوض کنید. اگر مخزن خود را طبق یک برنامه منظم تمیز کنید و اگر ماهی‌های شما سالم باشند، عوض کردن ۱۰ تا ۲۰ درصد از آب یکبار در هفته کفایت می‌کند. اگر ماهی مریض دارید، باید مقدار بیشتری از آب را عوض کنید یعنی حداقل ۲۵ تا ۵۰ درصد.
۳- حالا زمان تخلیه آب است. سیفون مخصوص را روشن کنید و آب قدیمی را در یک ظرف بریزید؛ ترجیحا یک سطل پنج گالن (۱۰ لیتری یا بزرگتر). بهتر است یک سطل جدید بخرید و از آن تنها برای تمیز کردن مخزن ماهی خود استفاده کنید زیرا باقی مانده صابون یا مواد شوینده موجود در سطل‌های دیگر می‌تواند برای ماهی شما مضر باشد.
می‌توانید یک سیفون آکواریوم تهیه کنید که به سینک ظرفشویی وصل شود. این نوع سیفون از ریختن آب به خارج از سطل نیز جلوگیری می‌کند. هنگام پر کردن مخزن نیز می‌توانید قدرت مکش آب و درجه حرارت را تنظیم کنید.
۴- برای تمیز کردن آکواریوم ماهی، مکنده مخصوص شن و سنگ ریزه را روشن کنید. از این طریق مدفوع ماهی، مواد غذایی اضافی و سایر زباله‌ها وارد مکنده می‌شوند. اگر شما ماهی بسیار کوچک یا ظریف ضعیف دارید می‌توانید یک جوراب زنانه بلند را در انتهای سیفون قرار دهید. اما باید سوراخ‌های آن به قدری بزرگ باشند که بقیه آشعال‌ها از آن رد شود.
اگر کف آکواریوم شن و ماسه دارید از مکنده بیل مانند استفاده نکنید. فقط از قسمت شلنگی سیفون استفاده کنید و آن را تا یک اینچ زیر سطح آب ببرید تا بدون برهم زدن سطح شن و ماسه زباله‌ها را بالا بکشد. اگر در زیر شن‌ها حیوانی پنهان نشده باشد، می‌توانید با انگشت خود شن و ماسه را کمی بهم بزنید و به مکش بقایای زباله که در زیر شن و ماسه هستند کمک کنید.
۵- حال زمان تمیز کردن دکور و وسایل تزیینی آکواریوم است. برای تمیز کردن لوازم تزیینی داخل آکواریوم می‌توانید از یک مسواک نرم استفاده نشده و یا پد جلبک استفاده کنید. از صابون برای تمیز کردن وسایل تزئینی استفاده نکنید، زیرا ممکن است به ماهی‌ها آسیب بزند.
اگر با تمیز کردن وسایل دکوری داخل آکواریوم مشکل دارید، آن‌ها را از آکواریوم خارج کنید و در محلول سفید کننده ۱۰ درصد به مدت ۱۵ دقیقه قرار دهید. سپس روی آن‌ها آب جوش بریزید و قبل از قرار دادن در آکواریوم اجازه دهید که در معرض هوا خشک شوند. اگر وسایل تزیینی از جلبک‌ها پوشیده شده‌اند، بهتر است از این پس به ماهی‌ها کمتر غذا بدهید و یا زودتر آب آن را عوض کنید.
۶- حالا باید آب تازه با دمای مناسب در آکواریوم بریزید. ترمومتر وسیله و راهی برای بررسی درجه حرارت آب است. توجه به دمای مناسب برای هر نوع ماهی برای سلامت ماهی‌ها بسیار مهم است. فراموش نکنید که آب ولرم برای اکثر ماهی‌ها بیش از حد گرم است. اگر از آب شیر استفاده می‌کنید، باید آب تصفیه مناسبی بشود تا فلزات سنگین و سموم مضر برای ماهی از آن حذف گردد.
ساده‌ترین کاری است که می‌توانید انجام دهید این است که یک ظرف شیر قدیمی و یا یک پارچ آب را از روز قبل پر کنید و اجازه دهید یک روز بماند تا کلر آن تبخیر شده و آب، هم‌دمای اتاقی که آکواریوم در آن قرار دارد بشود. اگر نمی‌خواهید این کار را انجام دهید می‌توانید، یک قطره محلول دکلور (Decleor) در آب بریزید. فقط مطمئن شوید که درجه حرارت آب مناسب است، زیرا تغییر قابل توجه در دما، ماهی را می‌کشد.
در صورتی که نیترات آب بسیار بالا باشد، می‌توانید ۵۰ تا ۷۵ درصد آن را با آب مقطر تعویض کنید (این کار به طور معمول توصیه نمی‌شود، زیرا آب مقطر آنقدر خالص است که چیزی از عناصر غذایی در آن برای ماهی‌ها وجود ندارد). همچنین می‌توانید از آب معدنی برای تعویض آب استفاده کنید، زیرا همه عناصر آن خوب است و مواد بد ندارد.
۷- مقداری نمک آکواریوم به آب شیرین اضافه کنید. نمک برای بسیاری از ماهی‌ها (از جمله Mollies, guppies and platies) مفید است و باعث افزایش طول عمر و سلامتی ماهی می‌شود. همچنین وجود نمک در آکواریوم آب شیرین به جلوگیری از بیماری‌هایی مانند ایک (Ichthyophthirius multifiliis) نیز کمک می‌کند.
۸- چند ساعت آب را زیر نظر بگیرید و هر نوع ابر یا کدر شدگی در آب مشاهده کردید دستگاه تصفیه آب را روشن کنید. بهتر است از مواد تمیز کننده آب موجود در بازار استفاده نکنید. اگر متوجه کدرشدگی یا حالت ابری در آب شدید، این امر نشان دهنده‌ی یک مشکل اساسی است.
فراموش نکنید که ماهی‌ها نیاز به فضای بین آب و بالای آکواریوم دارند، زیرا آن‌ها مرتب درحال مبادله دی اکسید کربن با اکسیژن هستند و می‌توانند به راحتی در قسمت‌های بالای آب به آن دسترسی پیدا کنند.
۹- بیرون آکواریوم را نیز باید تمیز کنید. تمام شیشه‌های بیرونی، هود، لامپ و بالای آکواریوم باید تمیز شوند. به یاد داشته باشید که بخار آمونیاک حاصل از اغلب شوینده‌ها می‌تواند به ماهی‌ها آسیب برساند؛ بنابراین از شوینده‌های مخصوص آکواریوم استفاده کنید. همچنین می‌توانید از محلول خانگی حاوی سرکه استفاده نمایید.
۱۰- کارتریج فیلتر را یک بار در ماه عوض کنید. اگر این کار را نکنید کربن موجود در داخل کارتریج می‌تواند به سلامتی ماهی‌ها آسیب برساند. باکتری‌های مفید زیادی داخل فیلتر زندگی نمی‌کنند و اغلب آن‌ها در شن قرار دارند؛ بنابراین تعویض فیلتر بر محیط بیولوژیکی آکواریوم تاثیر خاصی ندارد.
اگر کارتریج خیلی کثیف می‌شود می‌توانید آن را هر هفته همراه با تمیز کردن آکواریوم ماهی تان بشویید. اما شستشوی کارتریج جای عوض کردن آن را نمی‌گیرد و باید کارتریج را به صورت ماهانه تعویض کنید.
منبع: مجله اینترنتی ستاره
استفاده از مطلب بدون ذکر عنوان ممنوع : سایت جامع ماهیان زینتی