استرس در ماهیان زینتی
هرنوع تغییر و فشار روانی محیطی که در عملکرد جسمی و روانی ماهی تاثیر گذاشته و موجب ناراحتی و اختلال در سازگاری او می گردد استرس نامیده می شود استرس می تواند بر میزان تحمل ماهی ، رشد و تولید مثل ، مقاومت نسبت به عوامل بیماریزا و بروز بیماری و ادامه حیات ماهی تاثیر بگذارد
انواع استرس:
الف:استرس شیمیایی
- کمبود اکسیژن آب و نا مناسب بودن PH محیط
- آلودگی عمدی ( بر اثر درمانهای شیمیایی ) و آلودگی غیر عمدی ( مانند ریزش حشرات در آب )
- ترکیبات غدایی : انواع پروتئین ها و آمینواسید ها
- ترکیبات نیتروژن دار و سایر متابولیک ها ( عدم جمع آوری صحیح آمونیاک و نیترات در آب آکواریوم )
- درمان بیماریها با ترکیبات شیمیایی
ب: استرس بیولوژیکی
- تراکم جمعیت ( ازدحام و شلوغی ماهیان آکواریوم)
- وجود جنسها و گونه های متفاوت در کنار هم بدون توجه به خصوصیات رفتاریشان از جمله حمله وری ، قلمرو طلبی و عدم فضای مناسب برای شنای گونه ها و جنسهای مختلف
- وجود میکرو ارگانیسم های بیماریزا و غیر بیماریزا
- ماکرو ارگانیسم ها مانند انگلهای داخلی و خارجی
ج : استرس فیزیکی
- فاکتور دما که یکی از مهمترین و موثرترین عوامل در کنترل سیستم ایمنی ماهی می باشد
- نور
- هوادهی نامناسب و قوی که موجب تلاطم غیر طبیعی آب می گردد
- استفاده از اجسام براق و سنگهای سفید در مواقعی که نوردهی مناسبی نداشته باشیم
- ضربه به آکواریوم
- صداها ی مختلف در اطراف آکواریوم
- گازهای محلول در آب
- جابجایی با دست
- حمل و نقل و ترابری ماهی
- درمان بیماریها با استفاده از تغییرات دما و نور
مراحل ایجاد استرس
- جنگ و گریز( Fight or Flight):
الف- به علت افزایش ترح هورمون هایی از غذه آدرنال ذخایر قند بدن مانند گلیکوژن در کبد دجار دگرگونی گردیده و مقدار زیادی قند وارد جریان خون ماهی می گردد. بالا رفتن قند خون موجب آزاد شدن انرژی فوق العاده ای شده و ماهی وارد اولین فاز استرس گردد.
ب – افت فشار اسمزی به خاطر افزایش سوخت و ساز مواد معدنی در بدن باعث جدب آب محیط توسط ماهیان آب شیرین و عملی عکس آن ( از دست دادن آب) در ماهیان آب شور می گردد.
ج- بدلیل افزایش فشار خون تنفس ماهی سرعتر از حالت عادی گشته و به اصطلاح نفس نفس می زند.
د – ماهی به علت آزاد شدن برخی هورمونهای غده آدرنالین نسبت به کنش ها واکنش های پرخاشگرانه ای می یابد
- پایداری (Resistance)
ماهی ها توانایی بالایی برای سازگاری با محیط استرس زا می یابند . ماهی ها در حالی که مشغول تخلیه انرژی اضافه هستند رفتاری کاملاً عادی پیدا می کنند
- خستگی و ناتوانی (Exhaustion)
استرس زا بسیار کم می گردد. وگاهی حتی به مرگ ماهی می انجامد
